2001 yılında yürürlüğe giren 4681 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanunu ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin yönetim, işleyiş ve uygulamalarını yerinde görmek, incelemek, bilgi almak ve tespitlerini rapor haline getirerek yetkili ve ilgili mercilere sunmak üzere mevzuat ve taraf olunan uluslararası sözleşmelerle belirlenen ilkeler çerçevesinde, Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları oluşturulmuştur. Kanun’un 2’nci maddesine göre; biri başkan olmak üzere beş asıl, üç yedek üyesi 4 yıllığına görevlendirilen izleme kurulları, adli yargı adalet komisyonlarınca, yargı çevrelerinde ceza infaz kurumu veya tutukevi olması durumunda kurulmaktadır. İzleme kurullarının yetki alanları, adlî yargı adalet komisyonunun bulunduğu yargı çevresi ile sınırlı olup yargı çevresinde müdürlük teşkilatı olan birden çok ceza infaz kurumu ve tutukevi bulunması halinde buna uygun sayıda izleme kurulu oluşturulabilmektedir.

6701 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinde, izleme kurullarının özgürlüğünden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin bulundukları yerlere düzenlemiş oldukları ziyaretlere ilişkin raporların Kurumumuzca incelemesi ve değerlendirilmesi öngörülmüş olup bu kapsamda izleme kurullarının faaliyetleri takip edilmektedir.

17/6/2021 tarihli ve 7328 sayılı Kanun’un 1’inci maddesiyle “İzleme kurullarının görev ve yükümlülükleri” arasına ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile ilgili tespitlerini ve aldıkları bilgileri değerlendirerek en az dört ayda bir düzenledikleri raporların bir örneğini TİHEK’e gönderme görevi yüklenmiştir. İzleme kurullarına verilen bu görev sonrası, kurulların raporları periyodik olarak Kurumumuza gönderilmeye başlanmıştır. İzleme kurullarından gelen raporlar düzenli olarak arşivlenmesinin yanı sıra UÖM ziyareti öncesi planlama aşamasında ve ziyaret sonrası raporlama aşamasında kullanılmaya başlanmıştır.